Hoe zorg je dat mensen met verward gedrag in je gemeente niet tussen wal en schip vallen en zorg en welzijn beter gaan samenwerken? Dat was de centrale vraag bij een project afgelopen jaar in Katwijk, dat mogelijk werd gemaakt door ZonMw, de gemeente Katwijk, Zorg en Zekerheid met onafhankelijke projectleiding door Piet Overduin van Reos.
De kracht van lokale samenwerking
In dit project bleek de kracht van lokale samenwerking tussen de huisartsen en professionals van welzijns- en maatschappelijke organisaties. Allen hebben te maken met mensen met sociaal-psychologische problemen en verward gedrag. Professionals ervaren dat de zorg voor deze kwetsbare mensen complex, bewerkelijk en tijdrovend is en ze zouden deze mensen graag beter helpen.
Beter inzicht in de doelgroep
Over wie hebben we het precies? Cliëntenorganisatie Lumen inspireerde tot nadenken over de definitie. Is het verward of onbegrepen gedrag? En met welke kenmerken onderscheiden zij zich van andere patiënten? Deelnemende professionals komen tot de volgende vijf typen:
1. Dementerende ouderen
2. (Zorgwekkende) zorgmijders
3. Mensen met psychiatrische of verslavingsproblematiek
4. Mensen met een verstandelijke beperking
5. Kinderen met een verstoorde persoonlijkheidsontwikkeling door complexe gezinsproblemen.
Herkenning was er bij iedereen; vaak in een mengvorm van meerdere typen. Zoals die oudere alleenstaande vrouw met wanen, een oudere obesitaspatiënt met een laag IQ of de alleenstaande oudere met zorgelijke open wonden die zorgverleners mijdt.
Elkaars werkwijze leren kennen vanuit de praktijk
Voor de start van het project kenden de professionals elkaars werkwijze nauwelijks. Ze leerden elkaar binnen het project kennen door het bespreken en uitdiepen van concrete casuïstiek, het reflecteren op het eigen handelen en experimenteren met ‘nieuwe’ opties. Dat zorgde voor nieuwe persoonlijke en professionele inzichten.
Deze aanpak met ‘action learning’ met een onafhankelijk begeleider lijkt een goede eerste stap te zijn om lokale zorg- en welzijnsprofessionals bij elkaar te brengen.
Vertrouwen vormt de basis voor gebruik wederzijdse expertise
Door casuïstiekbespreking ontstond waardering voor elkaars vakkennis, die vaak complementair is. Zo groeide het onderling vertrouwen en schiep ruimte voor het uitproberen van andere interventies.
De professionals van het gemeentelijk Team Sociale Ondersteuning (TSO) introduceerden bijvoorbeeld bij de huisartsen nieuwe, lokale verwijsopties en een benaderingswijze voor zorgmijders. Huisartsen experimenteerden daarmee en ontdekten dat er naast de medische ook werkzame, sociale alternatieven zijn.
Samengevat bestaat het succes van deze ‘aangeleerde’ samenwerking uit: vakmanschap, vertrouwen, korte en snelle communicatielijnen en samenwerken in een overzichtelijke Katwijkse samenleving met bekendheid met risico-personen en hun familieverbanden.
Waar een wil is, is een weg
‘Waar een wil is, is een weg’ werd het gezamenlijk motto van de Katwijkse professionals. De zorg voor deze specifieke groep, is en blijft complex en vraagt naast goede lokale samenwerking om specialistische medische- en mensenkennis voor de beoordeling, verwijzing, begeleiding of behandeling. Niet alles kan lokaal verholpen worden. Bijvoorbeeld wanneer de veiligheid van kinderen in het geding is, is het een uitdaging om tijdig en zorgvuldig op te schalen naar gespecialiseerde expertise in de regio. Over de rol van de huisarts meer in een volgend blog.
Meer informatie over het project
De gemeente Gouda is een project gestart om hulp aan mensen met verward gedrag beter te organiseren. In de uitwerking is aansluiting gezocht bij het project 'Verbinden eerstelijnszorg met sociaal domein voor mensen met verward gedrag in Hollands Midden'. Lees meer over het project in Gouda.