Positieve Gezondheid is in opmars en krijgt steeds meer praktische uitwerkingen. Zorgverzekeraars en gemeenten zien wat de nieuwe manier van denken over gezondheid losmaakt. Het concept van arts en onderzoeker Machteld Huber zet het denken en doen in de zorg in beweging. Heb je er als zorgverlener ook iets aan? Kun je er zelf mee beginnen? Hoe dan? En wat levert dat op?
In Positieve Gezondheid staat een betekenisvol leven van de zorgvrager centraal. Er wordt aangesloten bij wat mensen zélf het liefst willen veranderen. Met die opstelling spreekt de zorgverlener de veerkracht in mensen aan. En veerkracht wordt gezien als de kern van eigen regie en gezondheid.
Positieve Gezondheid: een bredere trend
Het gedachtegoed sluit aan op meerdere recente ontwikkelingen in de gezondheidszorg. 'Zorg in de buurt, dichtbij huis' krijgt steeds meer aandacht. Positieve Gezondheid moedigt zorgvragers en zorgverleners aan om met een brede blik naar gezondheid te kijken: lekker in je vel zitten is meer dan de afwezigheid van lichamelijke klachten.
Als een zorgverlener meer dan de lichamelijke gezondheid ter sprake brengt, realiseert de patiënt zich beter wat hem energie en vreugde geeft. Is er wel zorg nodig? Of past sociale steun of praktische hulp beter?
Meerdere domeinen van gezondheid
Als alle domeinen van gezondheid besproken worden, komen verschillende vormen van hulp eerder in beeld. Bent u, als zorgverlener, op de hoogte van die mogelijkheden? Kunt u adequaat verwijzen? Heeft u de contacten in de wijk en samenwerking goed geregeld? Wijkgericht samenwerken wordt gestimuleerd door de nieuwe financiering van samenwerking in de eerste lijn: Organisatie en Infrastructuur (O&I).
Sturen op integrale zorg
Integrale zorg heeft meer effect dan gefragmenteerde zorg. Werken vanuit Positieve Gezondheid stuurt op integrale zorg en gaat verspilling tegen. Een integrale blik op zorg laat de betekenis van sectorgrenzen vervagen en doet een groot beroep op het kennen van de eigen grenzen en op het ontwikkelen van samenwerkingscompetenties.
Zorgverlener stelt zich op als coach
Tot slot verandert Positieve Gezondheid fundamenteel de relatie tussen patiënt en zorgverlener. Hoewel nog steeds expert, stelt de zorgverlener zich als coach en partner op, die naast de patiënt staat: samen puzzelen hoe het leven van de patiënt kan verbeteren. Eigen regie van de patiënt is hierin geen toevoeging, het is de kern van de zorg.
Reos helpt ideeën om te zetten in praktijk
In verschillende trajecten hebben Reos adviseurs bestuurders, zorgverleners en gemeenten geholpen bij de praktische vertaling van Positieve Gezondheid. Zo ontwikkelden we samen met welzijnsorganisaties, samenwerkingsverbanden in de eerste lijn en huisartsenpraktijken tools om de gezondheid en zingeving van inwoners te bevorderen in Alphen aan den Rijn, in JOGG projecten en binnen Welzijn op Recept.
Stimuleren van eigen regie
In projecten waar het stimuleren van eigen regie centraal staat, is veel aandacht voor de rolverschuiving van zorgverleners. We hebben ontdekt dat in een effectieve aanpak reflectie op de eigen werkwijze en het uitproberen van nieuw gedrag afgewisseld moet worden.
Wat levert werken vanuit Positieve Gezondheid op?
Door Positieve Gezondheid als leidraad te gebruiken in de spreekkamer, wordt het contact met patiënten leuker en afwisselender. Luisteren naar het hele verhaal en achterhalen waar de behoefte ligt in plaats van meteen een standaard hulpaanbod maakt het werk bevredigender.
Het levert ook op dat een persoon 'zorg op de juiste plek' ontvangt. Een voorbeeld is dat huisarts Jung uit Afferden het aantal verwijzingen naar de tweede lijn in drie jaar tijd met 25 procent heeft verminderd door positieve gezondheid concreet toe te passen in zijn praktijk.
Zorgverleners herontdekken wat zij zelf belangrijk vinden in het werken met patiënten. Dat gaat echt niet meteen van een leien dakje, maar is wel de moeite waard.
Werken met Positieve Gezondheid als kompas:
- Geeft houvast om de eigen regie van mensen te versterken en hen te helpen hun eigen oplossingen te vinden.
- Geeft houvast om persoonsgerichte zorg te verlenen die aansluit op de behoefte van de patiënt. Sociaal en psychisch welbevinden worden eenvoudig geïntegreerd in uw aanpak.
- Geeft houvast om de samenwerking in de wijk vorm te geven en biedt handen en voeten aan wijkgericht werken. Daarmee bereidt u zich voor op het doel van de nieuwe eerstelijnsfinanciering (O&I financiering).
- Geeft houvast om in kaart te brengen wat uw patiënt nodig heeft om een betekenisvol leven te leiden; als u het instrument van Positieve Gezondheid vroeg inzet, kiest u snel de goede invalshoek en voorkomt u overbodige zorg.
- Geeft meer werkplezier! U bent minder hard aan het werk om de patiënt te motiveren, maar u onderzoekt samen waar de energie zit en wat de patiënt graag zelf wil aanpakken om te veranderen. Door gericht te verwijzen hoeft u niet alles zelf te doen.
Niet zomaar een trucje
Werken met Positieve Gezondheid is meer dan een trucje. Het zet organisatie en werkwijze in de zorg grondig op zijn kop en we staan slechts aan het begin van die verandering. Als de toepassing meer ingebed raakt, zullen de positieve gevolgen zichtbaar worden voor uw visie op de zorg en de concrete praktijkvoering. Systemen en zorgprogramma’s zullen veranderen; de behoefte aan nieuwe competenties zal toenemen. Moeilijk? Nee. Het begint altijd met een eerste stap. Die kunt u vandaag al zetten.
Hoe begin ik?
Volgens Machteld Huber werkt Positieve Gezondheid alleen voor mensen die het willen; ‘er is geen volledig uitgewerkt protocol. Het moet herkenning oproepen en je moet je eigen relatie tot Positieve Gezondheid zien te vinden’.
Ga in gesprek met Reos adviseurs
Veel eerstelijns praktijken vragen om (praktische) introductie van het concept, maar ook advies bij duurzame implementatie en verbetering van samenwerking. Reos adviseurs helpen u bij strategische en veranderkundige vraagstukken, maar ook bij praktische of organisatorische uitdagingen. Neem contact op met Piet Overduin, Eva van Steenbergen of Marieke van Schie of John Hoenen of bel 071- 566 1818.