Er is geen duidelijk beeld van de omvang van de doelgroep, omdat men hulp mijdt.  Regionaal Kompas van de Gezondheidsraad schat dat er jaarlijks rond de 24.000 mensen zijn met ernstige psychiatrische problemen die geen contact hebben met de hulpverlening. 8.000 daarvan verkeren geregeld in acute nood.
Uitval en terugval voorkomen op beleidsagenda

Waddinxveen heeft in haar regionale gezondheidsagenda aangegeven uitval en terugval van mensen met een psychiatrische beperking te willen voorkomen. Veel gemeenten hebben een dergelijke doelstelling. Mensen met GGZ problematiek, psyhosociale problemen of psychiatrische problemen kunnen hulpmijders zijn. Het zijn vaak ook mensen met dementie of ouderen met co-morbiditeit. 

Wijkverpleegkundigen en huisartsen in Waddinxveen ervaren hulpmijders als een groeiend probleem nu veel mensen niet meer in de GGZ terecht kunnen en ook de verzorgingshuizen zijn weggevallen. 

Bij escalatie opname niet te voorkomen
Een voorbeeld: een persoon met dementie die een fysieke en emotionele belasting legt op de partner en/of mantelzorg, is niet bereid hulp te accepteren. Hierdoor kan de situatie ontstaan dat de partner/mantelzorg overbelast raakt. Als dat gebeurt is vaak opname in een verpleegtehuis niet te voorkomen.
Om tijdig in te kunnen grijpen vinden professionals het van belang om afgestemd samen te werken. Dit gebeurt op dit moment onvoldoende, met als gevolg dat informatie versnipperd bekend is. 

Project hulpmijders
De gemeente Waddinxveen startte een project met als doel hulpmijders sneller in beeld te krijgen, af te stemmen hoe een persoon beter ondersteund kan worden en daarmee verergering van de problematiek te voorkomen. Wie signaleert hulpmijders tijdig? En brengt problemen in een vroeg stadium in kaart? Welke taak heeft iedere partij bij deze doelgroep? 

De initiatiefnemers; samenwerkingsverband Amadeus, wijkverpleegkundigen van Plicare en Buurtzorg en Preventie GGZ Rivierduinen betrokken het sociaal team, een beleidsadviseur van de gemeente en de Wadwijzer (verwijsloket) bij het project. Zij brachten de problematiek van hulpmijders in kaart. 

Lokaal zorgpad
Vervolgens maakten zij een lokaal zorgpad en implementeerden deze. Nelleke Wouters: “In dit zorgpad staat hoe hulpmijders te herkennen zijn, met wie men het beste kan samenwerken en hoe deze samenwerking te realiseren is. Tevens geeft deze ketenaanpak aan wanneer doorverwijzing geïndiceerd is en bevat het de praktische gegevens van deze organisaties."

Meerwaarde extern projectleider
Werkgroeplid Ilse Verheul, manager geïntegreerd samenwerkingsverband Amadeus is blij met een externe projectleider als Reos: "Er zijn een heleboel organisaties bij betrokken en iedereen is bereid om mee te denken of iets te regelen, maar voor niemand is dit zijn eigen project. Het is daarom fijn dat Reos de kartrekkersrol op zich neemt. De projectleider van Reos bewaakt het proces, zorgt ervoor dat iedereen zijn taken uitvoert en communiceert met de zorgverzekeraar. Zonder Reos zou het project veel langer duren of verzanden."

Resultaten project
Met het project bereikten de organisaties een betere kwaliteit van zorg die kostenbesparend werkt:

• Preventie; zorgen dat hulpmijders in beeld zijn (signaleren) en zorgen dat ze ondersteuning krijgen om in balans te blijven/optimaal kunnen functioneren in de eigen omgeving; 
• Verslechtering voorkomen: als hulpmijders uit balans raken, tijdig extra zorg en ondersteuning bieden; 
• Betere onderlinge communicatie en afstemming van zorg tussen professionals. Het is gemakkelijker om elkaar daarna op andere terreinen te vinden.
• Ondersteuning van hulpmijders door betrokken professionals en mantelzorg.

Lessons Learned voor zorgorganisaties en gemeenten: 

1. Zorg dat de juiste organisaties en personen om tafel zitten
De key note organisaties bij dit soort vraagstukken zijn: huisartspraktijken (huisarts, POH-S en POH-GGZ), wijkverpleging (zichtbare schakel), afdeling preventie van de GGZ, gemeente, vertegenwoordiging van sociaal domein, Meldpunt zorg en overlast.

2. Scholing geeft bewustwording dat de cliënt zelf verantwoordelijk is
Als zorg/hulpverleners ook de verantwoordelijkheid kunnen loslaten. 

3. Elkaar kennen versterkt de samenwerking tussen professionals 
Door gezamenlijk aan zo’n zorgpad te werken, leert men elkaar persoonlijk en elkaars producten goed kennen. 

4. Samen ontwikkelen geeft meer bekendheid van disciplines en hun werkwijzen
Elkaar regelmatig tegenkomen versterkt de samenwerking. Als je samenwerkt in een casus, weet je wat je aan elkaar hebt en zal je de volgende keer sneller de ander benaderen.

5. Scholing is noodzakelijk bij implementatie van het zorgpad
Als je scholing verzorgt aan de hand van een casus, gaat het onderwerp leven. Tevens biedt scholing de gelegenheid om aan elkaar te presenteren wat je kan betekenen voor de doelgroep.

6. Integrale verspreiding en communicatie daarover bevordert het gebruik van eenzelfde werkwijze (zorgpad)
Het is zinvol om een stakeholderanalyse te maken en het zorgpad te delen met partijen als politie, woningbouwvereniging, vrijwilligersorganisaties op het sociale vlak.

7. Bouw verder op wat er al is
Een bestaand zorgpad uit Schiedam vormde de basis voor een lokaal zorgpad in Waddinxveen. Er zijn vaak al halffabrikaten te vinden waarop verder gebouwd kan worden. 

8. Maak definities en termen helder voor elkaar 
Om misverstanden te voorkomen is het belangrijk dat definities van termen duidelijk zijn. Anders geeft dit verwarring of kan het gevoel van concurrentie versterken. Binnen het project hebben we hier extra aandacht aan besteed door hierover door te praten.

Impact op omliggende gemeenten
In Schoonhoven is een verkenning bezig voor een dergelijke aanpak om hulpmijders te identificeren en tijdig in te grijpen. Het geriatrisch netwerk in een wijk in Amstelveen heeft belangstelling voor de werkwijze. Binnenkort lichten twee leden van de werkgroep de inhoud en ontwikkeling van het project toe aan het netwerk. het resultaat van de samenwerking tussen eerste lijn en sociaal domein worden meegenomen in 2 projecten rondom personen met verward gedrag in Katwijk en Gouda.

Wat kunnen we voor ú betekenen?
Heeft u ook behoefte aan betere samenwerking rondom hulpmijders in uw gemeente? Reos vertaalt uw behoefte in een duidelijk projectplan. Wij adviseren bij de ontwikkeling en implementatie van een samenwerkingsmodel. Hiermee voorkomt u escalatie en geeft u invulling aan stepped care; eenvoudig als het kan, gespecialiseerd als het nodig is. Tegelijkertijd werkt u aan goede afstemming tussen zorg, welzijn en het sociaal domein. Neem voor meer informatie contact op met Maaike van Weering, programma adviseur programma ‘Zorg, welzijn en preventie in de wijk’. Telefoon: 06 184 255 45.

Neem contact op met Maaike van Weering