De patiënt als partner
Het lijkt voor de hand te liggen dat patiënten meedenken en -doen bij zorgontwikkeling. Patiënt en zorg zijn immers onlosmakelijk met elkaar verbonden. Toch gebeurt het nog weinig, dat patiënten -een gelijkwaardige- partner zijn in zorgvernieuwingen. Want hoe doe ik dat effectief? Dat vraagt menig zorgverlener of bestuurder zich af. 

Persoonsgerichte zorg: drie projectlijnen
Zorggroep Krimpen wilde het advies van patiënten bij drie projecten binnen het project Persoonsgerichte Zorg: hoe richten wij een persoonsgericht consult in en hoe evalueren wij dit? Welke informatiemiddelen zijn geschikt? En welk patiëntenportaal gaan wij gebruiken?.

Efficiënt, flexibel en leerzaam
Caroline Vercouteren, manager Zorggroep Krimpen: “Het idee van één patiënten klankbordgroep voor de drie verschillende projectlijnen, sprak ons meteen aan. Het is efficiënt, want je hoeft maar één keer te werven, flexibel omdat je voor elk vraagstuk een andere aanpak kan kiezen en door de interactie leren patiënten van elkaar”.

“Ellen Binnema heeft het programma voor de patiënten klankbordgroep gemaakt. Dat gaf een goed beeld van wat te doen en hoe. Zij heeft ook een deel van de organisatie en begeleiding gedaan, omdat wij daar geen mankracht voor hadden”. De praktijkondersteuners hebben de werving verzorgd; uit elke praktijk één persoon. Resultaat was een evenwichtige groep gemotiveerde patiënten die met veel enthousiasme aan de slag ging.

Patiënten deelden wat zij belangrijk vonden
Caroline Vercouteren: “Tijdens de eerste bijeenkomst stond de kern van het Huis van persoonsgerichte zorg centraal: de consultvoering. Leden van de klankbordgroep deelden met ons wat zij belangrijk vinden in een consult, wat zij verwachten van de praktijkondersteuner en wat hen motiveert om hun leefstijl te verbeteren. Hier hebben wij veel nuttige en handige tips uitgehaald.

“In een volgende bijeenkomst hebben wij verschillende informatiemiddelen getoetst. Opvallend was dat de leden in hun advies ook rekening hielden met mensen die minder taalvaardig zijn. Daarnaast toetsten zij verschillende patiëntportalen één-op-één met hun praktijkondersteuner en spraken gezamenlijk een voorkeur uit voor een systeem.”

In de afsluitende bijeenkomst hebben wij leden gevraagd hoe zij de klankbordgroep hebben ervaren. Zij waren erg enthousiast, omdat zij het leuk vonden om mee te denken, gehoord te worden én omdat zij veel tips hadden gekregen van hun medepatiënten. Op de vraag of zij nog een keer mee zouden doen met een patiënten klankbordgroep antwoordde zij allemaal volmondig: Ja!”

Sparring partner 
Caroline Vercouteren, kende Reos-adviseur Ellen Binnema van een eerdere samenwerking voor een beleidsdag van het bestuur. “De begeleiding daarvan deed zij erg goed. Je kunt merken dat ze zelf jarenlang in de zorg gewerkt heeft.“

“Bij onze projecten rondom persoonsgerichte zorg wilden we Ellen graag inzetten als sparring partner. Zij spreekt de taal van de zorgprofessional en heeft een breed netwerk in andere regio’s. Zo heeft ze ons onder meer geholpen om apps te zoeken en mij in contact gebracht met nuttige contactpersonen in andere regio’s.”

Vervolg
In april 2018 gaat de zorggroep aan de slag om de adviezen in te passen in hun zorgproces. Praktijkondersteuners oefenen met het persoonsgerichte consult en vragen de patiënt het consult te evalueren. De informatiemiddelen die de klankbordgroep heeft aanbevolen zijn inmiddels in gebruik. Het advies over het aan te schaffen patiëntenportaal ligt bij het bestuur van de Zorggroep. 

"De samenwerking met Reos is heel goed bevallen en is bij toekomstige projecten zeker voor herhaling vatbaar"

Tips
De belangrijkste tip is: denk goed na over het profiel van de leden van de patiënten klankbordgroep. Bij Zorggroep Krimpen was één van de eisen bijvoorbeeld dat leden in een bepaalde mate abstract kunnen denken. Persoonsgerichte zorg is immers geen eenvoudig onderwerp als je geen zorgverlener bent.

Een andere tip is om de leden een vergoeding aan te bieden, zeker als je hen vraagt een behoorlijke tijdsinvestering te doen. Naast het bijwonen van de bijeenkomsten, vraag je leden de bijeenkomsten voor te bereiden of tussendoor per mail te reageren op een vraag of voorstel.

Geef ruimte in de bijeenkomsten aan de persoonlijke verhalen van de leden. Dit levert niet alleen nieuwe inzichten op, maar ook een leerervaring voor de andere leden. Bij Zorggroep Krimpen hebben de leden en zorgverleners veel geleerd over hoe patiënten uitslagen van bloedtesten bijhouden en hoe dat hen stimuleert om hun leefstijl aan te passen.