“We willen allemaal samenwerken in de zorgketen, maar we zijn in de regio nog zoekende naar een systeem waarin dit kan plaatsvinden”. Dat is het beeld dat Eva van Ketenzorg in Zuid-Holland Noord heeft. “Er worden veel medisch- inhoudelijke ketenafspraken gemaakt maar we moeten dit gezamenlijk met ketenpartners beter organiseren, meten en onderhouden. De eerstelijnszorg en de specialistische zorg werken soms goedbedoeld langs elkaar heen omdat zij denken vanuit hun eigen koker.”

Eerstelijnszorgverleners en specialisten werken verkokerd
“ In de eerstelijnszorg is bijvoorbeeld een ketenzorgprogramma voor complexe ouderenzorg gemaakt. In Alrijne is in dezelfde periode een protocol ontwikkeld voor opname-ontslag bij kwetsbare ouderen. Dat gaat over het continuüm van zorg  aan precies dezelfde doelgroep, namelijk kwetsbare ouderen, maar de ontwikkeling van deze werkwijzen stonden los van elkaar met als gevolg dat er geen verbinding was. Ouderenzorg is juist een voorbeeld dat we niet vanuit losstaande organisaties kunnen oplossen. We maken nu daarom ook goede stappen om de eerste – en tweedelijns zorg aan elkaar te koppelen, begeleid door Reos.”

Gesprekken over een regiotafel
“We kennen allemaal de metafoor van de olifant. Iedereen ziet een deeltje, maar niemand ziet het geheel. Echte verandering krijg je door samen te werken vanuit één gedeeld beeld op zorgvraag en zorggebruik in de regio. Belangrijk is het om op bestuurlijk niveau samen te werken. Er zijn gesprekken in de regio over een regiotafel met daaraan alle relevante vertegenwoordigers uit zorg, welzijn en preventie. Dan pas kun je echt stappen maken. Zodat er samenhang ontstaat tussen de verschillende initiatieven. Waarbij prioriteiten worden afgesproken wat je samen wilt bereiken in de regio. Waarin is nagedacht over een goede governance en de afspraken zijn vastgelegd.”

"Beter gebruik maken van elkaars expertise in de keten"

Goede projectleiders en beleidsadvies
Eva: “Reos adviseurs begeleiden al diverse ketensamenwerkingsprojecten. Ik zie ook zeker een rol voor Reos bij die ketensamenwerking. We hebben behoefte aan goede projectleiders die zorgprofessionals ondersteunen. Een project tot een goed resultaat brengen is een andere manier van denken dan zorg verlenen. We hebben ook behoefte aan beleidsadvies vanuit een regionale blik, ondersteund door wetenschappelijke data.”

Ziekenhuis wordt een netwerkorganisatie
De organisatievorm van het ziekenhuis zoals het nu is heeft geen toekomst, vindt Eva. “Het ziekenhuis van de toekomst is een netwerkorganisatie, dat regionaal intensief samenwerkt met zorgpartners. Want het kan simpelweg niet meer op de manier zoals we dat altijd hebben gedaan. Gechargeerd gezegd: vroeger had een patiënt één probleem. Hij ging naar het ziekenhuis en werd geholpen. Maar de ziektelast is veranderd; patiënten hebben één of meerdere chronische aandoeningen. Het model van de ziekenhuiszorg is echter grotendeels nog bij het oude gebleven. Dit werkt niet meer.”

Bewustwording kost tijd
“Als ik het soms in het ziekenhuis heb over de combinatie van zorg, welzijn en preventie kreeg ik in het begin rare blikken. 'Maar we houden ons toch helemaal niet bezig met welzijn en preventie?’ is dan het antwoord. Integraal samenwerken in de keten vergt een andere manier van denken. Mijn rol is om die andere manier van denken aan te jagen. En door actief te werken aan het beantwoorden van de vraag  'Hoe dan?’ Iedereen wil de beste zorg voor de patiënt. Maar hoe organiseren we dit? De druk op ziekenhuizen maakt vaak dat de tijd en de ruimte ontbreekt om over de grenzen van de eigen organisatie heen kijken, dat is niet van de ene op de andere dag geregeld. Het kost tijd om die bewustwording op gang te brengen.”

Laten zien dat het wel kan
In het ziekenhuis laat Eva geslaagde keteninnovatieprojecten zien om aan te tonen dat nieuwe vormen van ketenzorg, met nieuwe vormen van financiering, mogelijk zijn. Bijvoorbeeld een project voor wondzorg waarbij een tweedelijnsarts triage doet in de eerstelijnszorg. Of bij hartfalen; waarbij cardiologen patiënten met hartfalen verwijzen naar de huisarts voor de controles. De bewustwording komt steeds meer op gang. 'Zorg op de juiste plek’ is ook onderwerp van gesprek tijdens de strategische dagen van het management.”

Regio Zuid-Holland Noord vruchtbare grond voor ketensamenwerking
Eva: “Als het ergens in Nederland moet lukken dan is het Zuid-Holland Noord. Het is een vrij overzichtelijke regio en de zorgaanbieders zijn grotendeels al georganiseerd. Kijk naar de multidisciplinaire eerstelijnsorganisatie NZLO. We hebben twee ziekenhuizen en één regionale zorgverzekeraar. Bij iedereen merk ik de wil om samen te werken. Er is vruchtbare grond.”

Wilt u meer informatie over de projecten waarin Reos samenwerkt met Alrijne ziekenhuis? Neem contact op met Hanneke Zandbergen, regiocoördinator Zuid-Holland Noord.