Zorgverleners en bestuurders binnen de proeftuin kijken positief terug op Gezonde zorg, Gezonde regio en willen graag verder met elkaar innoveren. Voordat we vooruit kijken en nieuwe initiatieven starten, is het goed om terug te kijken. Wat maakt nu dat innovatie werkt in deze proeftuin? En wat niet?  

Organisaties zijn niet innovatief, mensen wel! 
Top down innovatie verplichten heeft geen zin. Om te innoveren moet je mensen of groepen die willen én kunnen innoveren daar de ruimte voor geven en hen daarin faciliteren. De zorg is namelijk volop in beweging, de werkdruk is hoog. Door betrokkenen - op alle niveaus in de organisatie - te faciliteren, voorkomen we dat deze werkdruk de innovatiekracht belemmert. Een voorbeeld daarvan is dat we per pilotlocatie iemand aanstellen die verantwoordelijk is voor de uitvoering en voortgang van de interventie en de zorgprofessionals waar nodig ondersteunt. 

Stimuleer de verandering
Het is essentieel dat bestuurders de ambassadeurs van de vernieuwing zijn. Erin geloven, bereid zijn om daarin te investeren. En dit intern én naar de partners uitdragen. Daarmee ervaren de innovatoren de ruimte om te experimenteren en voelen zij zich gesteund. 

Samenwerken kost tijd
Met alle grote vraagstukken in de zorg is de neiging om haastig te zijn. Het liefst willen we morgen de oplossing hebben én de resultaten zien. Zo werkt dat helaas niet. Gun professionals en bestuurders tijd om elkaar te leren kennen in de samenwerking. ‘Hoe doen we dit samen? Wat vindt de ander belangrijk?’ In de evaluatie gaven zij aan dat de innovatieve samenwerking nu goed op gang is. De wens is dan ook dit uit te bouwen en de leerervaringen in het vervolg te benutten.

Inzicht op korte termijn, impact over langere periode
De kortdurende pilots geven inzicht in het effect en opbrengsten. De impact op de kostenstructuur en de kosten en opbrengsten op langere termijn zijn niet altijd direct zichtbaar, onder meer vanwege de schaalgrootte. Wel zijn deze indicatief te benoemen. Langer lopend onderzoek zal ook inzicht geven in de impact.

Op kleine schaal zijn shared savings afspraken gemaakt in de proeftuin. Hier geven de partners een vervolg aan. Ook dit is uitproberen: wat zijn zinvolle uitkomstmaten? Wat is een faire verdeling van de shared savings? Wat is het eventuele risico? In afspraken die gemaakt worden tussen de zorgorganisaties en de verzekeraar, maar ook binnen de zorgorganisaties zelf. 

Innovatie op basis van ervaringen én data
Er is in 2015 bewust gekozen om de zorgprofessionals en vertegenwoordigers van de patiëntenorganisatie vernieuwingsvoorstellen voor te laten dragen. Onze overtuiging was en is dat dit zou leiden tot de beste en meest impactvolle innovaties op de Triple Aim +2. En dat dit draagvlak geeft voor implementatie. We zijn trots op de mooie pilots en behaalde resultaten. 

Met de partners is vastgesteld dat we in het vervolg deze input actiever willen spiegelen aan data ‘Welke trends zien we? Hoe verhouden trends zich tot elkaar? Welke impact kunnen we realiseren?’. Hier willen we de patiënt bij betrekken. Zo kunnen we vanuit de Triple Aim + 2 meer richting geven aan de innovaties.

Investeren in datamanagement
Om het voorgaande mogelijk te maken is het essentieel te investeren in datamanagement en kwalitatief & kwantitatief onderzoek. Gezonde zorg, Gezonde regio kiest er daarom nadrukkelijk voor om bij te blijven dragen aan de verdere ontwikkeling van de in de proeftuin doorontwikkelde kennistechnologie. Die is waardevol om prioriteiten te stellen, voor de uitvoering op patiëntniveau en voor monitoring en evaluatie.

Geef ruimte aan het creatieve proces
Uit de evaluatie kwam naar voren dat de betrokkenen gedurende de looptijd van het programma meer onderlinge uitwisseling hadden gewenst. En dat is begrijpelijk: de ambitie is helder, maar hoe daar te komen niet. Dat betekent dat we bij vervolg van het programma patiënten, professionals en bestuurders meer gelegenheid geven om live ervaringen uit te wisselen. Te reflecteren op beschikbare data en met elkaar mee kijken in de uitvoering van individuele experimenten en het programma als geheel: hoe loopt het, welke tips zijn er? 

Ambitie is leidend bij programma, interventies hebben SMART einddoelen
Vanuit dit creatieve gezamenlijke proces onstaan kansrijke ideeën die vertaald worden naar concrete interventies. Voor deze interventies wordt uitgewerkt wat ze naar verwachting moeten opleveren. Aan het einde wordt getoetst. Het doel van de interventies (pilots) is helder en SMART geformuleerd. Dat geldt niet voor het programma als geheel. Daarvoor is de ambtie leidend en richting bepalend. 

Zorgvuldig omgaan met delen medische data
Binnen Gezonde zorg, Gezonde regio worden multidisciplinair en longitudinaal medische data van individuele patiënten gedeeld en visueel aan de zorgprofessional teruggegeven. Daarmee kan deze zo persoonsgericht mogelijk de zorg leveren. Dit delen van data tussen professionals maakt het essentieel om van te voren de afspraken met alle zorgpartijen in de data-keten vast te leggen. Bijvoorbeeld data registreren inclusief de AVG-aspecten. Daarbij hoort ook een heldere en waterdichte procedure voor het vragen van toestemming aan patiënten om de benodigde data te delen.

Kortom, wat maakt dat innovatie in Zuid-Holland Noord werkt? 
Regionale zorg- en patiëntorganisaties in Zuid-Holland Noord hebben hun nek uitgestoken, een gezamenlijke ambitie geformuleerd, draagvlak en personele ruimte gecreëerd. Bovenal hebben zij risico’s durven nemen en laten zien dat ze konden omgaan met de hoge mate van onzekerheid die inherent is aan innovatie.  

Hoe nu verder?
De partners binnen Gezonde zorg, Gezonde regio zijn op de goede weg. Dat er nog veel moet gebeuren om de ambitie te verwezenlijken is ook helder, maar de basis die is gelegd voor de samenwerking geeft vertrouwen.
De betrokken partners zijn met elkaar in gesprek hoe zij verder willen met Gezonde zorg, Gezonde regio om successen regionaal te implementeren én het blijvend innoveren te borgen. Naar verwachting nemen zij hierover eind dit jaar een besluit over hoe zij dit gaan doen. Partners van Gezonde zorg, Gezonde regio zijn: Alphen op één Lijn, Rijncoepel, SCAL Medische diagnostiek, Zorgbelang Zuid-Holland, Alrijne Zorggroep  en Zorg en Zekerheid.

Hanneke Zandbergen (Reos) en Eric Hiddink (Health Base), programmaleiders Gezonde zorg, Gezonde regio