Hans van Selm: "Eerstelijnszorg aanspreekbare partner in Zuid-Holland Noord"

Inmiddels is Hans van Selm zeker geen onbekende meer in de zorg in Zuid-Holland Noord. Hij was onder andere betrokken bij het opzetten van de commissie ketenzorg, later Stichting Knooppunt Ketenzorg in deze regio. Ontstaan vanuit de wens om in de regio niet allemaal het wiel steeds opnieuw uit te vinden. 

Er waren in 2011 een aantal verbanden (STERK en ROH WN) die de diabetes ketenzorg voor hun achterban ontwikkelden en aanboden. Maar er was geen regio dekkende samenwerking in de zorg. Reos werd door de huisartsenartsenorganisaties en GES’en in Zuid-Holland Noord gevraagd om een verkenning te doen op samenwerking tussen de partijen in de eerstelijnszorg; ketenzorg bleek de bindende factor. 

Samenwerking op zorginhoud
“Elders in Nederland ontstonden samenwerkingsverbanden, zoals in Brabant en Limburg, maar die waren vooral opgericht uit financieel oogpunt. Bij de commissie ketenzorg was de samenwerking gericht op zorginhoud”, blikt Hans van Selm terug. “We maakten werkafspraken met elkaar over verwijzen en terugverwijzen. Een fysiotherapeut kan immers beter het beweegpotentieel aangeven van een patiënt dan een huisarts. Lange tijd hadden diëtisten, fysiotherapeuten en apothekers zelfs geen betaaltitel voor het organiseren van goede samenwerking in de zorg. Het was zogezegd liefdewerk oud papier. Nu kunnen zij een deel van organisatie en overleg, zoals het multidisciplinair overleg, gelukkig wel declareren.”

Houvast voor de eerstelijnszorg, duidelijkheid voor de ziekenhuizen
“Resultaat van deze samenwerking was dat zorgprofessionals in de eerstelijnszorg een houvast hadden. Binnen de eerste lijn kreeg men meer inzicht in wat de collega-disciplines te bieden hadden. En voor de ziekenhuizen in de regio werd duidelijk waarvoor zij op de eerstelijnszorg een beroep konden doen. 

Niet lang daarna was de commissie ketenzorg toe aan een volgende stap. Inmiddels beheerden we zo’n twee ton euro en we wilden daar transparant over zijn. Ook wilden we een professionaliseringsslag maken en de inbreng van zorgprofessionals waarborgen. Daarnaast kwamen er vragen over bijvoorbeeld het intellectuele eigendom van de zorgprogramma’s. We hadden behoefte aan een entiteit. Dat werd stichting Knooppunt Ketenzorg. Reos adviseur Hanneke Zandbergen adviseerde ons bij het opzetten van de organisatie en regelde praktische zaken, onder meer rond de juridische vormgeving van de stichting.”

Binnen Knooppunt Ketenzorg groeide het aantal regionale zorgprogramma’s snel. Er zijn sindsdien ketenzorgafspraken gemaakt in de eerstelijnszorg en met de ziekenhuizen over de aandoeningen DM2, COPD, CVRM, Hartfalen, Astma, Osteoporose, Angst & Stemmingsproblematiek en Ouderenzorg. “We kenden de werkwijze - het ‘trucje’ zoals Hans het gekscherend noemt - inmiddels wel. Daarnaast actualiseren we jaarlijks de zorgprogramma’s op basis van de nieuwste inzichten en richtlijnen.” 

Zorg en Zekerheid stimuleert Ketenzorg
Het ging echter niet allemaal van een leien dakje. Hans vindt het jammer dat de zorgprofessionals op de werkvloer soms zo weinig voortgang zien. “Dit werd bijvoorbeeld veroorzaakt door nieuwe richtlijnen waardoor zorgprogramma’s die net af waren moesten worden geactualiseerd, het GGZ-stelsel dat vlak voor het opleveren van het (nieuwe) programma veranderde, of een verschil van inzicht met Zorg en Zekerheid over de in te kopen zorg. Dat is dan de realiteit die soms wel frustrerend is. Overigens ziet Zorg en Zekerheid zeker het belang van de transmurale afspraken en heeft daarom de organisatie van Knooppunt Ketenzorg altijd ruimhartig gefinancierd. Zorg en Zekerheid loopt wat dat betreft voor op de andere zorgverzekeraars met het stimuleren van ketenzorg.”

Reos adviseur Hanneke Zandbergen bracht in dat we oog moesten houden voor andere krachten in het veld
“Reos adviseerde Knooppunt Ketenzorg bij het professionaliseren van de organisatie en doet dit overigens nog steeds. Reos adviseur Hanneke Zandbergen was bij de bestuursvergaderingen en nam volwaardig deel aan de discussie. Vanuit haar rol als Reos adviseur bracht zij vooral in dat we oog moesten houden op de andere krachten in het veld en wees ons op de valkuilen. Doordat zij het speelveld overzag bracht zij samenhang aan.” 

Reos betrokken bij opbouw en doorontwikkeling Knooppunt Ketenzorg
“We hebben veel gehad – en hebben dat nog steeds – aan de inbreng van Reos bij de opbouw en de doorontwikkeling van Knooppunt Ketenzorg. Niet in de laatste plaats omdat we als zorgverleners ons met name bezighouden met het uitoefenen van ons vak en tijd vaak een ontbrekende factor is. Reos adviseurs bewaken het proces en kunnen vervolgacties aanjagen. Adviseurs faciliteren Knooppunt Ketenzorg door de werkgroepen te begeleiden die de zorgprogramma’s maken en actualiseren.”

Naast het maken van werkafspraken in de zorg heeft Knooppunt Ketenzorg zich een positie verworven in de regio; als aanspreekbare partner voor de ziekenhuizen op ketenzorg. Hans: “Zij stellen zich – terecht - de vraag; ‘als wij terugverwijzen hoe weten we dan of die patiënt binnen de eerste lijn ook goede zorg krijgt?’ Dat willen wij natuurlijk ook. We werken aan een goede registratie van de zorg die we in de eerste lijn leveren. Omgekeerd willen wij ook graag weten of wat we afgesproken hebben met de tweede lijn ook daadwerkelijk uitgevoerd wordt.

Inzicht in de kwaliteit van geleverde zorg
“Binnenkort hebben we een kwaliteitsavond met een benchmark op indicatoren CVRM met zowel zorgverleners uit de eerste als de tweede lijn. Zo krijgen we inzicht in de ketenkwaliteit van de geleverde zorg en of de patiënt op de juiste plek behandeld is. Ik speel soms met het idee om het de medisch specialisten nog gemakkelijker te maken, door in ZorgDomein (ICT verwijssysteem) zichtbaar op te nemen of een zorgprofessional aangesloten is bij Knooppunt Ketenzorg. Als een soort keurmerk.” 

Naast samenwerking op zorginhoud ook samenwerking op randvoorwaarden
De behoefte naar meer samenwerking, breder dan alleen op zorginhoud groeit. Er zijn vragen uit de regio die meer gericht zijn op randvoorwaarden voor goede zorg, zoals eenduidige ICT, kwaliteit en bijscholing. “Er is een tijdje gedacht aan een Knooppunt Ketenzorg plus. Maar dit werd uiteindelijk verworpen door het algemeen bestuur van Knooppunt Ketenzorg,” vertelt Hans. 

De behoefte bleef en leidde tot de oprichting van Netwerk Zorgorganisaties Leiden en Omstreken (NZLO), waar Knooppunt Ketenzorg bij aangesloten is. Het NZLO heeft portefeuillehouders die zorgdragen voor het verbeteren van de randvoorwaarden. Bijvoorbeeld voor een ICT-systeem die data van verschillende zorgverleners aan elkaar kan koppelen, om daarmee meer zicht te krijgen op de uitkomst van de zorg. 
Het knooppunt blijft een zelfstandige stichting met een afgeslankt bestuur en een eigen begroting. Het bestuur bestaat naast Hans van Selm uit Ferdinand Oppenhuizen en Marrit Wester. 

Advies om samen te werken
Hans van Selm voelt zich in de regio als een vis in het water. Begonnen als solist maar inmiddels volop bezig met samenwerking in zijn praktijk, wijk, stad en regio. Hij is ervan overtuigd dat je het als individuele huisarts niet gaat redden. Daarom geeft hij ook nog les op de huisartsenopleiding waarin hij huisartsen het advies geeft om samen te werken. Hij is bijna zestig en zoals altijd kijkt hij vooruit. Hij spreekt de zorg uit dat de huidige bestuurders in de regio bijna allemaal 50+ zijn. “Wie gaat deze trend van vernieuwing voortzetten? Een nieuwe generatie moet opstaan om dit werk voort te zetten.” 
 

Heeft u een samenwerkingsvraagstuk in Zuid-Holland Noord? Neem contact op met regiocoördinator Hanneke Zandbergen. 

Lees ook:

• Nauwe samenwerking huisartsen en cardiologen hartfalen
• Ketenpartners geboortezorg implementeren Geboortemail en Groepsvoorlichting
• Eerstelijnszorg en sociale domein samen op bij Welzijn op Recept
• Gemeenschappelijke aanpak sociale domein en eerstelijnszorg bij gezonde leefstijl
• Zorgprofessionals bewuster om 'eigen regie' in eigen praktijk te realiseren
• Shared decison making bij palliatieve zorg
• Proeftuin Gezonde zorg, Gezonde regio: naar zorg voor individuele patiënt