Voldoende tijd en aandacht voor de implementatie is het belangrijkste én in de praktijk het moeilijkste
Uit alle onderzoeken blijkt dat projecten mislukken als er te weinig aandacht is voor de implementatie, met betrokkenheid van alle (eind)gebruikers. Dit is de cruciale fase, want het succes van de inzet van digitale mogelijkheden grotendeels bepaald wordt door de mate van adoptie door degenen die er gebruik van maken: zorgverleners en zorggebruikers. Dat betekent dus dat er voldoende tijd en aandacht beschikbaar moet zijn om het project uit te voeren. En daar zit een belangrijke belemmering. Uit de interviews blijkt dat werkdruk als een groot probleem wordt ervaren. De prioriteit van een huisarts ligt altijd bij de patiënt, terwijl de invoering van eHealth eerst om een tijdsinvestering vraagt, die zich wellicht op langere termijn terugverdient.
Om de kosten te verlagen zijn eerst investeringen nodig
Over dat laatste is nog weinig bekend: gaat e-health daadwerkelijk tijd besparen of de kosten in de zorg verlagen? Het is van belang om nu ervaringscijfers over de effecten van e-health op te bouwen. De Raad Volksgezondheid en Samenleving (Implementatie van e-health vraagt om durf en ruimte, 2017) constateert dat zowel zorgaanbieders als zorginkopers problemen ervaren in de bekostiging van e-health, met name in relatie tot het kunnen terugverdienen van initiële investeringen die e-health vergt. Deze problemen worden grotendeels veroorzaakt door disbalans tussen investeringen, zekerheden en beoogd effect op de korte termijn versus de langere termijn. Goede afstemming vooraf en gesprekken hierover met de zorgverzekeraar zijn van groot belang. Investeren in koplopers die hun nek durven en willen uitsteken gaat een positief effect hebben voor de hele regio.
Arts én patiënt moeten het anders willen doen dan ze gewend zijn
De invoering van e-health gaat pas echt goed werken als het onderdeel wordt van de werkwijze van zowel de zorgverlener als de patiënt. Artsen hebben moeite om hun werkwijze aan te passen. En patiënten zijn geconditioneerd en willen juist meer aandacht: als ze thuis meten gaan ze meer mailen, maar willen tegelijkertijd ook de bezoeken aan de huisarts houden. De rol van de projectleider is van groot belang: deze moet overzicht houden over het hele project, inclusief de werkwijze, de doelen bewaken en sturen op de resultaten.
En last but not least een belangrijke aanbeveling voor alle projecten: heb aandacht voor het plezier in het werken met technologie: HAVE FUN.
De 6 belangrijkste succesfactoren
- Betrek patiënten, zorgverleners en andere stakeholders gedurende het hele project, zodat zij mee kunnen denken en invloed hebben op het resultaat.
- Benader e-health als een organisatieverandering en niet als losstaand, technisch project: het moet daadwerkelijk onderdeel worden van de werkwijze, en niet naast het bestaande werk staan.
- Gebruik betrouwbare techniek en functionaliteit met technische systemen die goed op elkaar aansluiten. Als de techniek niet goed werkt, haken de gebruikers al heel snel af.
- Zorg voor scholing van patiënten en zorgverleners zodat zij met de nieuwe technologie overweg kunnen.
- Ga daadwerkelijk starten en realiseer klein, bijvoorbeeld in proeftuinen of in kleine slimme groepjes.
- Voer effect- en evaluatieonderzoek uit zodat kan worden nagegaan of de implementatie daadwerkelijk het gewenste effect oplevert.
De 6 belangrijkste faalfactoren
- Besluitvorming vindt plaats op basis van een technische of medische kijk en niet zozeer op basis van de persoonlijke uitgangspunten die van belang zijn voor de eindgebruikers.
- Professionals hebben te weinig tijd om met de technieken aan de gang te kunnen gaan.
- Gebrek aan standaardisatie, systemen die niet met elkaar communiceren.
- Gebrek aan beschikbaar bewijs ten aanzien van (kosten)effectiviteit (er is nog weinig goed onderzoek naar e-health).
- Gebrek aan financiële stimulatie, bijvoorbeeld vergoedingen door zorgverzekeraars.
- Continuïteit van mensen: tijdens het project wisselingen in personeel en te weinig samenwerkingskracht.
Wil je (verder) aan de slag met e-health?
Lees dan ook onze tips over: